Eind vorig jaar (2019) bezochten we een tiental wijnhuizen van de Grand Cercle des Vins de Bordeaux. Dat kwaliteit centraal staat bij deze vereniging van wijnbedrijven, mag blijken uit de kapitale investeringen bij de meeste van de domeinen.
De Grand Cercle des Vins de Bordeaux beschouwt zichzelf als de sub-top van Bordeaux naast de beroemde, ‘onbetaalbare’ wijnhuizen van de Union des Grands Crus de Bordeaux.
Die begeerde positie te verwerven en te behouden vraagt om vernieuwingen en investeringen in de wijngaard, in de wijnkelder en in de relatie met de consument in de vorm van proeverijen en wijntoeristische activiteiten.
De diversiteit van de fermentatietanks is opvallend. Veel wijnhuizen verbreden hun horizon bij dit onderdeel van het wijn maken, inclusief technische noviteiten op het gebied van de vinificatie zoals triple yeast fermentation, integrale vinificatie op houten vaten en het Oxoline opslag- en rotatiesysteem van barriques in de wijnkelder.
We zien beton en staal in allerlei vormen en maten, concrete eggs, amfora’s, en natuurlijk veel eikenhouten vaten – in getal maar vooral in verschillende soorten, varianten en herkomst. Bordeauxmaatje 225 liter, demi muid van 500 of 600 liter, foeders van 20 tot 90 hectoliter. Hout van diverse herkomst, verschillend in mate van toasting, en vooral het liefst van veel verschillende kuipers. Zelfs een biologisch-dynamisch werkende vatenproducent kwam op ons pad.
Een van de wijnmakers vertelde dat hij geregeld van kuiper wisselt om er zeker van te zijn dat hij de beste exemplaren geleverd krijgt. Elk vat is immers uniek, een kritische houding houdt de leveranciers scherp.
De eindeloze mogelijkheden om te blenden met de wijn uit de diverse tanks en vaten, spelen een belangrijke rol bij het sturen de smaak, de complexiteit en de stijl van de wijn. Het toont aan hoezeer de wijnhuizen met elkaar concurreren op de markt van de typische door rijpingsaroma’s en chic houtgebruik gemodelleerde Bordeaux-stijl.
Château Réaut – chateau-reaut.com – Klant is aandeelhouder
Het ambitieuze Château Réaut in Cadillac Côtes de Bordeaux is een mooi succesverhaal. De groep vrienden en investeerders die Réaut kocht in 2012, hanteert een vorm van gedeeld eigendom; 540 particulieren ‘huren’ inmiddels een stuk wijngaard. Zij worden uitbetaald in wijn. Zo’n 600 aandeelhouders vieren op het domein elk jaar het oogstfeest.
Volgens eigenaar Yannick Evenou zijn deze shareholders tevens de best denkbare ambassadeurs van het merk Réaut. Het systeem werkt zó goed, dat de bank in 2018 bereid was tot het financieren van een nieuwe wijnkelder, ontvangstruimte en restaurant plus terras met uitzicht op de wijngaarden en in de verte de rivier Garonne.
Opvallend in de wijnkelder zijn de betonnen vinificatievaten die als een vaas naar boven toe uitlopen. Beter voor de temperatuurregulering (koeler) en goed voor een milde remontage. Stalen vaten met deze vorm bestonden al, de betonnen versie van Réaut is de eerste in Frankrijk.
Het complete areaal van 26 ha is in 2004 door de vorige eigenaar (champagnehuis Roederer) opnieuw beplant met stekken uit premium wijngaarden in de regio. De relatief nog jonge planten leveren mooi fruit voor de sauvignon blanc, de merlot-gedomineerde rode wijnen en de topcuvée Carat van 80/90% cabernet sauvignon.
Château de Chambrun – moncets-chambrun.com – Ambitieus
Château de Chambrun (33 ha) in Lalande de Pomerol is een ‘fusie’ van Château Moncets en Château Chambrun. De investeringen in dit oude château – op 500 meter verwijderd van Château Pétrus – zijn enorm. De renovatie van het interieur van het château is een flinke klus en nog lang niet klaar. In 2015 is een nieuwe wijnkelder gebouwd en wijngaardplots zijn opnieuw beplant om de wortelstokken te vervangen of om de richting van de beplanting te veranderen.
Chambrun werkt met merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc, malbec en experimenteert met syrah. Experimenteren is sowieso het devies hier, zowel in de wijngaard als in de kelder. Zoals met triple yeast fermentation. De vatenkelder is gevuld met 350 barriques van talloze verschillende kuipers. De beste druiven worden op vat gefermenteerd volgens de methode van integrale vinificatie.
Château Moncets – we proefden 2014 en 2015 – beviel me het beste. Fris, mild, balans, verfijning. De elegantie die je verwacht van Bordeaux met klasse.
Château de La Dauphine – chateau-dauphine.com – Biodynamisch
De vorige eigenaar van Château de La Dauphine in Fronsac (de eigenaar van supermarktketen Carrefour) investeerde 20 jaar geleden 10 miljoen euro in het in 1750 gebouwde château. De gefortuneerde familie Labrune nam het stokje over in 2015. De 40 ha met merlot en cabernet franc worden biodynamisch bewerkt.
De grote ronde vinificatieruimte met een ondergrondse verdieping om bij de verwerking van de druiven gebruik te kunnen maken van de zwaartekracht is imposant, met 26 tanks van 50 hectoliter om de diverse plots in de wijngaarden apart te vinifiëren, terwijl 600 barriques beschikbaar zijn voor de rijping.
Er wordt geëxperimenteerd met amfora en met vaten van een kuiper die werkt volgens biologisch-dynamische principes. Vergeten te vragen (of te luisteren) wat ik me daarbij moet voorstellen. Zijn er biodynamische bossen?
Château de La Dauphine behoort tot de grootste en best uitgeruste wijnhuizen van Fronsac. Geen verrassing dat de topcuvée Delphis de La Dauphine – we dronken bij het diner 2014, 2015 en 2007 – niet teleurstelde.
Château Malescasse – chateau-malescasse.com – Artistiek
Ook zo’n wijnhuis dat kosten noch moeite spaart om de concurrentie de loef af te steken. Château Malescasse in Haut-Médoc heeft in 2014 twee architecten en wijnconsultant Stéphane Derenoncourt aan het werk gezet voor een volledige make-over van het château uit 1824.
Wijngaarden zijn opnieuw en compacter beplant en de wijnkelder is geheel vernieuwd met cuves van staal, beton en grote houten foeders van 90 hectoliter. Werk van zes kunstenaars en designers sieren de wijnkelder, de ontvangst- en proefruimte en de drie stijlvol eigentijds ingerichte etages van het château, dat in zijn geheel kan worden afgehuurd door groepen, bedrijven of families, met vier tweepersoonskamers, een keuken en een gemeenschappelijke ruimte.
Malescasse maakt twee cuvées, beide blends van merlot, cabernet sauvignon en petit verdot: Le Moulin Rose de Malescasse (AOC Haut-Médoc) en Château Malescasse Crus Bourgeois. Moderne, gepolijste wijnen zijn het.
Château de Rouillac – chateauderouillac.com – Spaanse ziel
De loopbaan van eigenaar Laurent Cisneros van Château de Rouillac is bijzonder. Geboren in Spanje, ex-profvoetballer, succesvol ondernemer in de verwarmingsbranche en nu wijnboer in de appellatie Pessac-Léognan, net als zijn betovergrootvader in zijn geboorteland ooit was. Een side-project in de Rioja-regio, dat een dierbare plek in zijn hart inneemt, illustreert zijn emotionele binding met Spanje.
Het landgoed van 36 ha (gekocht in 2009) staat niet alleen in dienst van de wijnbouw, er is ook veel aandacht voor wijntoerisme en er zijn een vergader- en eetzaal voor bedrijven, een (wijn)winkel en niet te vergeten: paarden. Voor het werk in de wijngaard, maar vooral voor de renpaardensport, waar Laurent en zijn drie dochters dol op zijn.
Oenoloog Eric Boissenot, gespecialiseerd in het wijn maken op de linkeroever van de Gironde en de Garonne, adviseert het domein. Elegante, evenwichtige wijnen zijn het resultaat, met flinke smaakverschillen per oogstjaar.
Rouillac heeft nog geen vertegenwoordiging in Nederland. Dit jaar (2020) presenteert het château zich voor het eerst op ProWein.
Château de Cérons – chateaudecerons.com – Mooi droog en zoet wit
Caroline en Xavier Perromat runnen het familiedomein Château de Cérons in Graves sinds 2012 en zijn nog volop bezig met restauratie van het pand, het herplanten van de 35 ha wijngaarden, vernieuwing in de wijnkelder en het ontwikkelen van wijntoerisme.
Er wordt droge witte Graves gemaakt van biologisch geteelde sémillon, sauvignon blanc en sauvignon gris, rode wijn van cabernet sauvignon en merlot, en niet te vergeten de zoete botrytiswijn Cérons van 95% sémillon, aangevuld met muscadelle.
De witte wijnen van Château de Cérons zijn uitstekend. De droge Graves uit 2016 is vettig en rond, kruidig met mooie bitters. De zoete Cérons is elegant, licht en mild zoet, eerder kruidig dan fruitig met een kalkachtige mineraliteit.
Château Fombrauge – Facebook – High tech
Château Fombrauge is een van de huizen van de bekende Bordeaux-ondernemer Bernard Magrez. Met 60 ha is het domein de grootste Saint-Emilion Grand Cru Classé.
Met drones monitort het domein de wijngaarden. Het apparaat maakt gedetailleerde foto’s die ‘live’ op de computer kunnen worden bekeken. Zo wordt onder andere de rijpheid van de druiven in de diverse plots gemeten en kunnen schimmelinfecties snel worden opgespoord.
Zoals bij veel domeinen die we bezochten heeft ook Fombrauge een grote variëteit aan vaten. Betonnen en roestvrijstalen fermentatietanks, een eivormige fermentatievat van beton, aardewerken amfora’s, foeders van 72 hectoliter en barriques van talloze verschillende kuipers.
Prima wijnen. Tijdens een proeverij van jaargang 2016 van de leden van de Grand Cercle des Vins de Bordeaux rekende ik Château Fombrauge tot de top 4 van de Saint-Emillion Grand Cru Classé, samen met Château Fonroque, Château de Pressac en Château Yon-Figeac.
Château Rollan de By – domaines-rollandeby.com – Médoc-merlot
Wat in 1989 begon met de destijds 2 ha van Château Rollan de By in de Médoc (Cru Bourgeois) is inmiddels uitgegroeid tot ‘imperium’ La Haute Couture du vin by Jean Guyon. Domaines Rollan de By is nu eigenaar van een hele reeks domeinen, waaronder Château Haut Condissas, Château Tour Seran, Château La Clare, Château Greysac, Château de By en Château du Monthil, alle binnen een straal van zo’n 5 km in de noordelijk Médoc, bij elkaar goed voor 185 ha.
Anders dan bij de meeste domeinen in de Médoc is in dit deel van de streek niet cabernet maar merlot de belangrijkste druif. Ook petit verdot doet het hier goed. Met name de merlot maakt de wijnen van Domaines Rollan de By prettig vriendelijk en zacht. Soepeler en toegankelijker dan de doorgaans wat strenge stijl in de rest van de Médoc.
Château Bellegrave – chateau-bellegrave.com – Klassieke klasse
De familie Meffre, oorspronkelijk afkomstig uit de Rhônevallei, is actief in de Médoc sinds 1954, onder andere met Château Du Glana en Château Lalande. In 1997 kwam Château Bellegrave erbij, dat nu gerund wordt door de broers Ludovic en Julien. Op de huidige 9 ha wijngrond (was bij aanschaf slechts 1,5 ha) staat cabernet sauvignon, merlot en cabernet franc. Verhouding in de wijn ruwweg 60/30/10.
In vergelijking met bovenstaande domeinen is Château Bellegrave van zeer bescheiden omvang en de soberheid zelve. Koude inweking, plot voor plot vergisten met gecultiveerde gist in roestvrij staal met milde remontage, 12 maanden houtrijping op barrique, deels nieuw hout.
Verder geen rock-‘n-roll hier in Pauillac. Typiciteit en respect voor het terroir zijn de uitgangspunten. De focus ligt op het (handmatige) werk in de wijngaard en niet al te lage opbrengsten met als doel: goede wijn voor een goede prijs.
Elegante, gestructureerde wijnen zijn het resultaat. Beschaafd, ingetogen met stijl en spanning. Bescheidenheid met trots, tijdloos, klassieke klasse. Verkrijgbaar bij Robbers & Van den Hoogen in Arnhem.
Château du Pavillon – Facebook – Chaotisch-romantisch
Château du Pavillon is een chaotisch-romantisch château met lichte ouderdomsverschijnselen, boordevol tweedehands meubelen, schilderijen, snuisterijen, servies en andere prullaria op een idyllische heuvel in Sainte-Croix du Mont met uitzicht op de ochtendmist in het dal, precies op het punt waar het ‘Sauternes-riviertje’ Cirons in de Garonne uitmondt.
Négociant-éleveur Olivier Fleury, die we gezien zijn innemende charme gerust kasteelheer mogen noemen, werkt met talloze wijnhuizen. Château du Pavillon, 7 ha met voornamelijk sémillon, sauvignon en muscadelle, is een van twee domeinen die hij in eigen bezit heeft.
Château du Pavillon Sainte-Croix du Mont 2014 is een intens bloemkruidig geurende, zachte, mildzoete wijn met kruidige zuren, ziltig, jodium en een snufje gember. Ook de droge witte wijn is prima. Bitterzuur citrusfruit, ziltig, spannend, gastronomisch.
In de kelder van het château rijpt ook wijn van Château Les Roques, een piepklein domein (3 ha) van Olivier in de buurgemeente Loupiac. Bij het afsluitende kaasplankje met onder andere brie en roquefort dronken we Château Les Roques Loupiac 2016. Ze zijn lekker die slanke nichtjes van rondborstige tante Sauternes.
Over de Grand Cercle des Vins de Bordeaux
• Alain Raynaud, voorzitter van de Grand Cercle des Vins de Bordeaux zegt:
‘De solide kwaliteit van de domeinen is onze kracht’
De Cercle Rive Droite werd opgericht in 2002 als aanvulling op de Union des Grands Crus de Bordeaux, waarna in 2013 de Cercle Rive Gauche zich erbij aansloot. De Grand Cercle des Vins de Bordeaux vertegenwoordigt zo’n 140 wijnhuizen uit 23 verschillende Bordeaux-appellaties.