Het neemt een aanzienlijk deel van de markt in, maar we horen er zelden wat over: bulkwijn. Betrokkenen geven een kijkje in de container.
Zo’n 30 à 40 % van alle wijn die wordt geëxporteerd is bulkwijn. Volgens de statistieken is de wijnexport in bulk tussen 2000 en 2016 toegenomen van 15 tot 40 miljoen hectoliter.
Dat is veel, maar er moet wel worden bijgezegd dat elke verpakkingsvorm boven de 2 liter als bulkwijn wordt beschouwd. Benieuwd naar de nieuwe cijfers, want vanaf 2017 geldt alleen wijn die met meer dan 10 liter tegelijk wordt vervoerd als bulkwijn.
Statistici moeten ergens een lijn trekken. Al is 10 liter een betere grens dan 2 liter – want dan wordt in ieder geval een grote hoeveelheid wijn in bag-in-box niet meegeteld – cijfers over ‘echte’ bulkwijn, die in containers van duizenden liters worden verhandeld, blijft moeilijk te achterhalen.
De export in bulk is hoe dan ook een groeiende trend. Zo kwamen tien jaar geleden in de UK nog geen 3 van de 10 flessen Australische wijn in bulk het land binnen om vervolgens in Engeland te worden gebotteld. Nu wordt minstens 80% van de Australische wijn in de UK in bulk geïmporteerd. Hooguit 2 van de 10 flessen Australische wijn in Groot-Brittannië is in down under gebotteld.
Volgens de Italiaanse bulkwijnmakelaar Luigino Lazzaretto exporteren sommige wijnlanden 60% van hun productie in bulk. Landen die op deze manier veel wijn verschepen zijn onder meer Italië, Spanje, Chili, Australië en Zuid-Afrika.
Huiswijn en Kaapse Pracht ja, maar ook IGT, DOC en zelfs DOCG gaat in bulk
In 2016 produceerde Italië zo’n 50 miljoen hectoliter wijn. Daarvan werd 20,6 miljoen hl geëxporteerd, waarvan bijna 5,5 miljoen in bulk. De gemiddelde prijs voor die bulkwijn was volgens Lazzaretto 70 eurocent per liter.
En dat is lang niet allemaal anonieme huiswijn die in literflessen in de supermarkt komt te liggen. Lazzaretto benadrukt dat er in de bulkwijnhandel tegenwoordig ook een grote markt is voor serieuze wijn in de kwaliteitscategorieën IGT, DOC en DOCG. Het woord bulk verwijst immers alleen naar de wijze van transport, het zegt in principe niets over de kwaliteit.
Steeds meer wijn wordt met schepen of vrachtwagens vervoerd in ISO-tanks en Flexitanks. Marktleider is JF Hillebrand Global Beverage Logistics. Flexitanks zijn containers met daarin gigantische plastic zakken, gevuld met 24.000 liter wijn.
Veel van deze wijn gaat naar grote bottelingsfabrieken in onder andere Duitsland en Groot-Brittannië. Volgens Lazzaretto zijn enkele van die bottelaars zó efficiënt, dat het voor Zuid-Amerikaanse wijnlanden als Chili goedkoper is om de wijn in bulk daarheen te sturen en vervolgens gebotteld te laten terugkomen.
Het idee dat de beste kwaliteit wijn met een beschermde herkomstbenaming (DOC/DOP, AOC/AOP, etc) per se moet voldoen aan de klassieke Franse omschrijving ‘mise en bouteille au chateau’ raakt meer en meer achterhaald. Transport in bulk heeft veel voordelen. Denk aan duurzaamheid, CO2-uitstoot, snelheid en de kosten, terwijl de kwaliteit van de wijn er geenszins onder hoeft te lijden.
Dat er niet veel over wordt gesproken, komt waarschijnlijk omdat het woord bulkwijn geen romantisch wijnbeeld oproept. Het ideale wijnplaatje is ambachtelijk, kleinschalig, traditioneel, een kostbaar stukje pure natuur in je glas. De hardwerkende, artisanale wijnboer, die net als zijn vader en opa zelf zijn eigen wijn bottelt, wordt de scharrelkip van de wijnwereld.
Kwaliteit stijgt – de bulkwijn van 15 jaar geleden zou nu onverkoopbaar zijn
De gemiddelde kwaliteit van bulkwijn stijgt, weet Guillaume Ryckawaert van Raphaël Michel, het grootste bulkwijnhandelshuis van Frankrijk. De inhoud wordt steeds belangrijker in de bulkhandel. Volgens Ryckawaert zou de wijn die werd verscheept in 2002, toen hij producent en handelaar Raphaël Michel kocht, nu onverkoopbaar zijn.
Ryckawaert werkt met 3.000 wijnboeren en 15 coöperaties. Tevens heeft het bedrijf – gevestigd bij de stad Orange in de Rhône-vallei – zes eigen wijngaarden in Frankrijk en een winery in Chili. Supermarkten zijn de belangrijkste klanten van Raphaël Michel, die steeds hogere eisen stellen aan de kwaliteit hun private labels.
Niettemin blijven prijs en volume in de bulkwijnhandel de belangrijkste factoren. Lazzaretto signaleert in dit verband een voor de Italiaanse bulkwijnhandel belangrijke ontwikkeling. Door de promotie volgend jaar van IGT tot DOC van landwijnen als Delle Venezie en Terre Siciliane Grillo vragen inkopers nu al om alternatieven, zoals IGT-blends van pinot grigio en garganega, omdat deze straks onder de vlag van DOC Delle Venezie niet meer zijn toegestaan.
Ook volgens wijnhandelaar en bottelaar Kingsland in Manchester, die onder andere de huismerken levert voor Marks & Spencer, neemt het aandeel kwaliteitswijn in de bulkhandel toe. Tien, vijftien jaar geleden werd alleen zogenoemde instapwijn (eenvoudige wijn, entry-level) geschikt geacht voor transport in bulk. “Het wordt nu normaal voor flessen wijn die in de UK in de winkel ligt voor £12 (€13,50)”, zegt inkoopdirecteur Karen Wilson.
Volgens Wilson zal de handel van kwaliteitswijn in bulk verder toenemen als een betere transportlogistiek het mogelijk maakt om wijn te leveren in volumes die niet per se een hele container hoeven te vullen.
Transport van wijn in flessen gaat de uitzondering worden
‘Small-batch, native-yeast fermented, foot-stomped, vineyard-driven wines’ (deze karikaturale omschrijving kwam ik laatst ergens tegen) zal denk ik nooit in bulk van eigenaar gaan veranderen, maar dat voor het aandeel wijn aan de andere kant van het spectrum de fles van 75 cl meer en meer zal worden ingeruild voor een soort bag-in-box van enkele duizenden liters, is een ding dat niet alleen zeker is, maar ook onvermijdelijk, logisch en vanwege het duurzame element misschien ook wel wenselijk.
Ik durf te voorspellen dat we ons er over 5 of 10 jaar met z’n allen over verbazen dat er in 2017 nog zoveel wijn voor alledag met een winkelwaarde van pakweg 5 à 7 euro in een kant-en-klare fles van de wijnkelder van de producent naar de winkel is gebracht. Wat een gesjouw!
Bronnen:
The Drinks Business
Jancis Robinson
Meininger Online
Just Drinks