Twee grote coöperaties in het Portugese district Alentejo zijn Borba bij Estremoz, 50 km noordoostelijk van Évora, en Vidigueira, 25 km boven de stad Beja. Ze hebben elk zo’n 2.000 ha onder hun hoede. Dat is bijna 20% van de hele regio Alentejo.
Beide coöperaties behoren tot de oudste van de regio. Borba (1955) was het eerste wijnbedrijf van een stuk of zeven coöperaties in de Alentejo dat met overheidssteun werd opgericht. Vidigueira zag het levenslicht in 1960.
Vidigueira
Adega Cooperativa de Vidigueira, Cuba e Alvito (de leden zijn wijnboeren uit deze drie wijndorpen) mag in het zuidelijke deel van de Alentejo liggen, het is er koeler dan in de regio Évora. Dit mede dankzij de nabijheid van de bergketen Serra do Mendro. In de bloedhete maand augustus kan het hier ’s nachts vriezen. Witte wijn is dan ook de specialiteit van Vidigueira.
Succesvolle lokale druiven zijn hier onder andere antão vaz, arinto en perrum. De mousserende wijn van antão vaz uit 2016 is verrassend goed. Opvallend zijn de geslaagde blends van antão vaz en perrum. Antão vaz heeft veel tropisch fruit, perrum vooral veel zuur. De combinatie van deze twee druiven levert de beste witte wijnen van de coöperatie op.
De rode wijnen vielen me ook niet tegen. Alicante bouschet (1498 Grande Reserva) en de Grande Escolha 2017 van trincadeira en alicante bouschet (moderne stijl met onder andere Amerikaans eikenhout) en zeker ook de Reserva Tinto 2016 van syrah zijn zeer oké.
Een nieuw project van Vidigueira is het vergisten in amfora van lokale witte druiven afkomstig van de oudste wijngaarden, bij elkaar 12 ha in de regio. Zeven amfora’s van 800 liter gaan hiervoor worden gebruikt. De Vinho de Talha van antão vaz, larião, diagalves, manteúdo, perrum en síria (roupeira) is interessant. Oxidatieve natuurwijnstijl, snufje azijnzuur, snippertje noten, wittedruiftannine. Welke coöperatie waagt zich aan zo’n avontuurlijke wijn?
Dit initiatief heeft tevens een toeristisch en educatief doel. Immers de talha, zoals een amfora hier wordt genoemd, werd eeuwen geleden al gebruikt. En dat wordt hij nog steeds: veel mensen maken thuis wijn voor eigen gebruik in een talha. Toeristen kunnen bij Vidigueira in de toekomst onder andere zelf wijn uit een talha tappen.
Adega de Borba
Evenals Vidigueira blijft het grootste deel van de productie van Borba in eigen land, slechts 15% wordt geëxporteerd. Een zeer betaalbare witte wijn van Borba (oplage 1,5 miljoen flessen!) is een blend van roupeiro, arinto en antão vaz. Kruidig en stiekem een beetje zoet, is deze wijn ook geliefd in onder andere Rusland en Brazilië, evenals een licht (30%) houtgerijpte witte wijn van arinto, albariño en verdelho.
Het merendeel van de wijn (80%) is rood. Borba Premium Red 2016 van trincadeira, touriga nacional, alicante bouschet en cabernet sauvignon is een heel prettige rode wijn, evenals Senses Petit Verdot 2015.
De duurzaamheidsambities van Adega de Borba bij de stad Estremoz zijn indrukwekkend. De in 2013 nieuw geopende winery is zo duurzaam mogelijk ontworpen. Denk aan zonnepanelen, voorzieningen voor het opvangen van regenwater en hergebruik van water in de bottellijn. Alle fermentatietanks komen van Ganimede uit Italië, waarbij het koolzuurgas dat vrijkomt wordt gebruikt om de druivenschillen rond te pompen. Ook dakramen zorgen voor besparing van energie en maken tevens de werkomgeving prettiger.
Heel bijzonder is het dak, dat bijna volledig (12.000 m2) is beplant met een klein soort cactusplantjes (vetkruid) – het ziet eruit als een sponzig grasveld – die voor een natuurlijke isolatie zorgen, terwijl het tegelijkertijd het geluid op de werkvloer dempt.
Tevens zijn lange planken van marmer (dat in de directe omgeving wordt gedolven) horizontaal en haaks op de buitenwanden aangebracht, die een centimeter of dertig uitsteken. Stel het je voor als een enorme gevelbrede boekenkast zonder boeken. Dit vangt zoveel zonlicht en warmte af, dat airconditioning niet nodig is. Samen met de cactusdaken zorgt dit ervoor dat de temperatuur in het hele complex zonder enig energieverbruik vrijwel constant is, de maximale temperatuurschommeling is 3°C.
Ook de wijngaarden van de leden van de coöperatie zijn zo duurzaam mogelijk; 125 (1.800 ha) van de 300 wijnboeren hebben met steun van de coöperatie een certificaat voor geïntegreerde landbouw.
• En voor deze wijnen moet je wat dieper in de buidel tasten:
‘Alentejo – de kunst van het blenden’