De zuurgraad van de druif grillo is zijn grootste kracht. Dat was wat mij betreft de belangrijkste constatering na een proeverij met Sebastiano de Bartoli (foto) en zijn importeur Vinoblesse.
Mijn (weliswaar beperkte) ervaring met grillo heeft daar nooit iets van geregistreerd. Ik vond het altijd maar flauwe of logge en saaie wijnen. Allesbehalve levendig en spannend.
Gaandeweg de proeverij werd duidelijk hoe belangrijk de zuurgraad is voor zowel de droge wijnen als de marsala van het wijnhuis Marco De Bartoli. De zuurgraad bepaalt de levendigheid, structuur, kracht, lengte, rijpingspotentieel, levensduur en de mogelijkheden voor minimale interventie en om met zo weinig mogelijk sulfiet te werken.
Voor de droge wijnen oogst De Bartoli dan ook behoorlijk vroeg – half augustus – terwijl de druiven voor de marsala in september worden geoogst. De droge wijnen moeten het dan ook niet hebben van rijpe fruitaroma’s. Florale tonen, sur lie-invloeden, structuur en tertiaire aroma’s zetten de toon.
Terzavi Brut Grillo 2015
Metodo classico. De eerste wijn die we proeven demonstreert dat De Bartoli alles op zijn eigen wijze doet. Om het alcoholgehalte van deze mousserende wijn op een prettig peil te houden (11,5%) is de gebruikelijke dosage met suiker voor de tweede gisting op fles vervangen door sap van verse most van dezelfde oogst. Dit druivensap (maximaal 15% van het totale volume) verdunt de wijn waardoor het alcoholgehalte daalt. De basiswijn heeft malolactische gisting ondergaan en bij de botteling is geen sulfiet gebruikt. Kruidige bloemengeur, amandel, mooi droog, citrus, grapefruit, steenfruit en fijne kruidige bitters. Goede structuur en zuurgraad, heel zachte, milde mousse.
Grappoli del Grillo 2016
Fermentatie met druifeigen gisten (dit geldt voor alle wijnen van De Bartoli) op staal opgestart en voltooid in Franse eikenhouten vaten. Vervolgens een jaar gerijpt op de gistresten. Witte bloemen, noten, kruidigheid, snufje vers hout. Structuur, goed mondgevoel, stevige smaak, citrus, iets (hout)tannine, zilt, droge kalkachtige afdronk. Licht vettig van de houtglycerine, maar de krachtige zuren houden de wijn strak en tanig.
natuurwijnhipsters > 
Integer Grillo 2016
De ‘natuurwijn’ van De Bartoli, minimale interventie in de wijngaard en in de kelder, lange maceratie op de schillen (gaat richting orange wine), spontane fermentatie in oude houten vaten en amforen van klei, minstens 10 maanden rijping op de gistresten, geen sulfiet, niet gefilterd. Oxidatief en kruidig in de geur met een snufje cider, maar niet storend. Complex, licht vettig en mondvullend met noten, wittedruiftannine, bloemen, karamel en stevige, verfrissende, kruidige augurkachtige zuren. Wijn die je aandacht opeist, het is geen allemansvriend.
Vecchio Samperi
Met de eerste editie van deze wijn maakte Marco de Bartoli, de vader van Sebastiano, in 1980 naam. Unieke ‘marsala-stijl’ wijn, eigenlijk de ‘echte’ of ‘historische’ marsala, zoals hij werd gemaakt voordat de Britten de wijn gingen versterken om hem de lange tocht over zee te helpen overleven. Deze wijn is volgens de wijnwetgeving van nu geen marsala. Smaakt dan ook meer naar wijn dan naar marsala. 100% grillo, vergisting op kastanjehouten vaten en gerijpt in solera-systeem. Amberkleurig bruin, 16,5% alcohol. Kruidig hout en sherryachtige oxidatietonen, noten, amandel, fino-achtig beendroog, gistachtig, beetje karamel en chocola zonder een spoortje zoet, pittig en peperig, uiterst intrigerend. ‘Wacht niet tot na het eten met het serveren van deze wijn’, beveelt De Bartoli aan. ‘Drink hem bij gerijpte kazen, stoofvlees en gedroogde ham of vis uit de oven.’
Marsala Vigna La Miccia
DOC Marsala Superiore, Riserva 5 Anni, semi-dry, 18,5% alc., 70 gr. restsuiker. Versterkt met mistella, geen opvoeding in solera. Tijdens de 5 jaar Frans eikenhout zijn de vaten telkens bijgevuld om oxidatie tegen te gaan. Deze marsala heeft daardoor nog een subtiele fruitigheid, plus vers hout, peperigheid en pit met chocola en karamel. Echt een dessertwijn.
spiritlovers > Marsala Superiore 1987
19% alcohol, 60 gram restsuiker, versterkt met mistella en brandy, gerijpt in diverse vaten waaronder van kastanjehout. Ruikt als whisky, alcoholisch, specerijen, gedroogde citrusschillen en oud meubelhout. Niet zoet en met opvallend frisse zuren. Een echte after dinner drink zoals je cognac of malt whisky drinkt. Ook lekker bij blauwe kaas volgens De Bartoli.
Sole e Vento 2017
Een blend van grillo van Sicilië en zibibbo van het kleine buureilandje Pantellaria, waar De Bartoli 6 hectare bewerkt. Op staal vergist en 7 maanden gerijpt op de gistresten. Levendig sappig, steenfruit en citrus met een lekker droog en knapperig mondgevoel, bloemen, prettige milde bitters en krachtig fris. Ongecompliceerde, de meest toegankelijke wijn in de reeks van vandaag, maar zeer aangenaam en evenwichtig.
Pietranera 2017
100% oude stokken (60+) zibibbo van Pantelleria. Vergist en gerijpt (6 maanden sur lie) op staal. Ingetogen geur zonder de geparfumeerde muscat-expressie die mij bij muscatwijn snel tegenstaat. Steenfruit, bloemetjes, citrus, krachtig fris met fijne bitters, subtiel, elegant, mineraal, lengte.
zoetekauwen > Bukkuram Sole d’Agosto 2015
Van zongedroogde druiven (passito). Korte tijd op hout gerust, vervolgens verder gerijpt op staal, 280 gram restsuiker. Krenten, appelstroop, kweepeer en chocola, in het gareel gehouden door frisse zuren en pittige kruidigheid.