Het is lente in Australië, de wijnbouwers hebben even rust. Virginia Willcock, sinds 11 jaar hoofd wijnmaker van Vasse Felix in Margaret River, was in Nederland voor enkele proeverijen. Samen met Wijnimport J. Bart, waarmee Vasse Felix al 20 jaar samenwerkt, proefden we 14 wijnen. Cabernet-blends en eigenwijze Chardonnay.
Margaret River behoort tot de koelste regio’s van Australië. Het uiterste zuidwestelijke hoekje van het continent – 100 km lang en 50 km breed – steekt een beetje uit en profiteert zo in drie windrichtingen van verkoeling van de oceaan.
Ter introductie van de regio Margaret River citeerde Virginia Willcock Jancis Robinson, die het gebied eens omschreef als ’the closest thing to paradise’. “De regio kent een van de grootste biodiversiteiten ter wereld en er heerst een mediterraan klimaat. We hebben net de jaarlijkse regen en stormen achter de rug, tijdens de groeiperiode is het altijd droog. Wij kennen een stabiel klimaat, we hebben geen last van overstromingen en noodweer waar veel andere wijnregio’s mee kampen in de zomer.”
Hoezo malbec?
Vasse Felix blendt cabernet sauvignon met malbec, merlot, cabernet franc en/of petit verdot, elk jaar weer in andere verhoudingen. Malbec is vaak de tweede druif. Hoezo malbec? – er is nauwelijks malbec in Australië. “De eerste wijndruiven zijn eind 19e eeuw uit de oude wereld naar Australië gehaald”, vertelt Virginia me voorafgaand aan de proeverij. “Malbec was toen één van de Bordeaux-druiven. Waarschijnlijk kwamen de geïmporteerde malbec-cuttings uit Zuid-Afrika.”
Malbec is na de druifluisplaag in Europa zo goed als verdwenen in de Bordeaux-regio. Volgens Virginia keerde malbec niet terug in Bordeaux omdat de druif het niet zo goed doet op de phylloxera-resistente onderstokken, die de Europese wijnbouw er na de druifluis-epidemie weer bovenop heeft geholpen.
Malbec speelt dus nagenoeg geen rol meer in Bordeaux, maar Vasse Felix gebruikt hem graag in de Bordeaux-blends. “Malbec is voor ons a great blender. Hij was er altijd in Margaret River, veel wijnhuizen hebben wat malbec staan. Er zijn veel oude planten zonder onderstokken, wij kennen hier geen phylloxera.”
Cabernet speelt altijd de hoofdrol in de Bordeaux-blends van Vasse Felix, vaak met zo’n 10 tot 20% malbec als tweede druif, afgemaakt met soms maar 1 of 2% petit verdot, merlot of cabernet franc.
Fruit quality through plant health, plant health through soil health
Met 4 wijngaarden, bij elkaar 260 ha, is Vasse Felix de grootste winery van Margaret River. Het motto is fruit quality through plant health and plant health through soil health. Elke wijngaard is onderverdeeld in talloze plots (116 of 160, dat heb ik niet goed verstaan) waarvan het fruit apart wordt geoogst en gefermenteerd met de natuurlijke gisten.
Zo komt er een grote hoeveelheid verschillende wijnen beschikbaar om de uiteindelijke cuvées mee samen te stellen. Tevens wordt de wijn van elk stuk wijngaard na elke oogst geëvalueerd om te kijken of maatregelen in dat deel van de wijngaard het fruit nog kunnen verbeteren.
Het meest kritische moment volgens Virginia Willcock is de kwaliteit van de druif op het moment van plukken, dat eveneens plot voor plot wordt bepaald. “De aroma’s in de druiven op dat moment maken de wijn. We streven naar wijn die een natuurlijk expressie is van het land. Eenmaal geplukt kun je niets meer doen om de structuur van de druiven te veranderen, je kunt ze niet meer terughangen. De oogstperiode is voor mij altijd de enerverendste en meest intense tijd van het jaar.”
Vasse Felix maakt naar eigen zeggen elegante, oudewereldstijl wijn, cool climate. Volgens Virginia Willcock behoren de Bordeaux-blends van Vasse Felix tot ’s werelds meest competitieve wijn van cabernet sauvignon. “Ik denk dat onze cabernet het elke Bordeaux-wijn moeilijk kan maken”, zegt ze. “De kwaliteit doet niet onder voor die in de Bordeaux, voor een tiende van de prijs.”
‘One of the best wines I ever made’
Onbetwist hoogtepunt tijdens de flight van 7 cabernets is de Vasse Felix Tom Cullity 2013, genoemd naar de oprichter van Vasse Felix (sinds 1967) Thomas Brendan Cullity. 76% cabernet, 20% malbec en 4% petit verdot. 18 maanden rijping op nieuwe (61%) en gebruikte vaten van Frans eikenhout.
“One of the best wines I ever made”, aldus Virginia. Daar is niets teveel mee gezegd. Wat een wijn. Intens, zeer geconcentreerd, floraal-fruitig met mooie houttoets, kracht en finesse ineen, veel lengte, mooie zuren en uiterst harmonieus.
Hij kost € 90 voor de horeca. Dat is betaalbaar als je een vergelijkbare kwaliteit Bordeaux ernaast zet. Maar de vergelijking met Bordeaux gaat mank. Een top-Bordeaux uit 2013 zou om te beginnen nog lang niet op dronk zijn, terwijl deze topwijn van Vasse Felix nu al verrukkelijk is. Ik zou eerlijk gezegd niet weten waarom je hem nog zou willen bewaren.
Geen brave chardonnay
Dit geldt ook voor de chardonnay-wijnen van Vasse Felix, die ik niet met Bourgogne zou willen vergelijken. Virginia Willcock bekende dat ze zelf een groot liefhebber is van haar chardonnay. De ‘wilde’ gisten zorgen hier voor veel variatie per cuvée en per jaargang, een individualiteit die Virginia koestert. “I like it a little funky”. Het is geen brave chardonnay, en ook niet ‘boterig’. Als het even kan, voorkomt of beperkt ze de malolactische gisting en alle wijnen rijpen enkele maanden in houten vaten op de gistresten.
Kampioen hier is de topcuvée Vasse Felix Heytesbury Chardonnay 2011. Maar in alle prijsklassen – Vasse Felix hanteert 3 labels: Filius, Premier en Icon (Heytesbury en Tom Cullity) – smaakte de chardonnay mij erg goed. Ze zijn alle op een andere manier eigenzinnig, maar hebben een stevige textuur, expressiviteit en spiciness met elkaar gemeen.
Pinot noir moeilijk? Probeer maar eens goede cabernet te maken!
Voorafgaand aan de proeverij vraag ik Virginia met welk druivenras ze zou willen werken als ze een jaar vrijaf zou krijgen. “Dat zou dan waarschijnlijk pinot noir zijn”, antwoordt ze. “De producenten zeggen altijd dat pinot noir zo’n moeilijke druif is. Dan denk ik: probeer maar eens cabernet te maken. Het zal ze tegenvallen! Cabernet kan een heel onaantrekkelijke wijn zijn als de omstandigheden net niet goed genoeg zijn, terwijl pinot dan nog een goed drinkbare wijn geeft. Ik zou het wel leuk vinden om te zien of pinot écht zoveel moeilijker is dan cabernet.”
En als Margaret River niet zou bestaan, waar zou ze dan wijn willen maken? “Dat is me vaak gevraagd”, zegt ze. “Vroeger fantaseerde ik nog wel eens over andere wijnlanden, maar na 26 wijnjaren in Margaret River heb ik zóveel ervaring en kennis van de druiven, de wijngaarden, de bodem, het klimaat – 26 seizoenen! Ik kan hier niet zomaar weg.”
Een viertal wijnen van Vasse Felix zijn ook voor consumenten verkrijgbaar via www.qvselect.nl.